زندگی سیاسی علی سهیلی

علی سهیلی از کارگزاران حکومت پهلوی بود که طی زندگی سیاسی اش در وزارت خارجه تأثیرات مهمی بر روند رویدادها و حوادث دوران آشفته و بحرانی پس از شهریور 1320 نهاد. اقداماتی چون انعقاد پیمان اتحاد سه جانبه مانع اشغال ایران توسط متفقین و باقی ماندن قدرت در دست محمد رضا پهلوی شد، ضمن اینکه در دوران نخست وزیری اش مسئله کنفرانس تهران به وقوع پیوست و در آن ماجرا نقش زیادی آفرید. با توجه به اهمیت موضوعات فوق، بررسی زندگی سیاسی سهیلی از طریق پاسخگویی به این سوال اساسی که نقش وی به عنوان یک کنشگر فعال در این دوره تاریخی در حوادث، رویدادها و تصمیم گیری ها چگونه بوده است، هدف اصلی پژوهش حاضر را تشکیل می دهد. برای یافتن پاسخ چنین پرسشی با دو روش ترکیبی توصیفی و تحلیلی به بررسی داده ها پرداخته می شود تا زوایای پیدا و پنهان این موضوع روشن شود. وزارت و صدرات در دوره ورود بیگانگان به کشور که حتی شاه مملکت را وادار به استعفا نمودند، امر بسیار مشکلی می نمود. شاید اگر شخص دیگری به جای سهیلی مسند امور را به عهده داشت، دچار اشتباه می شد. ولی او در سایه شناختی که از نمایندگان سیاسی کشورهای اشغالگر و افراد و گروههای صاحب قدرت داخلی چون شاه و نمایندگان مجلس و سیاسیون داشت و نیز برخی ویژگی های شخصی مانند هوش و استعداد بالا، قدرت فوق العاده انجام مذاکره با رقیب و سازش با کانونهای قدرت داخلی و خارجی، مصدر خدمات مهمی شد. هر چند در مواردی دچار اشتباه و تزلزل نیز شد. نتیجه این اشتباهات هم به محاکمه او در مراجع قانونی منجر شد که البته توانست بر اساس رأی نهایی دادگاه از اتهامهای وارده، تبرئه شود. واژگان کلیدی: علی سهیلی. پیمان اتحاد سه جانبه. کنفرانس تهران. شهریور 1320.